खानेपानीको स्रोतहरूको अवस्था र पहुँच स्वास्थ्य, सरसफाइ र समग्र जीवनस्तरको एक महत्वपूर्ण निर्धारक हो। यस खण्डमा बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा खानेपानीका स्रोतहरूको उपलब्धता र वितरणको विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा कुल ८,९०४ घरधुरीहरू मध्ये८६.९६% ले पाइपको पानी,११.३९% ले इनारको पानी, र१.४३% ले प्राकृतिक स्रोतबाट खानेपानी प्राप्त गर्दछन्।
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल घरधुरी: ८,९०४
| क्र.सं. | खानेपानीको स्रोत | घरधुरी | प्रतिशत |
|---|---|---|---|
| १ | पाइपको पानी | ७,७४३ | ८६.९६% |
| २ | इनारको पानी | १,०१४ | ११.३९% |
| ३ | प्राकृतिक स्रोत | १२७ | १.४३% |
| ४ | अन्य स्रोत | २० | ०.२२% |
| जम्मा | ८,९०४ | १००.००% | |
वडा अनुसार विभिन्न खानेपानीका स्रोतहरू प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको तुलना
वडा अनुसार खानेपानीका स्रोतहरूको विस्तृत विश्लेषण
| वडा नं. | जम्मा घरधुरी | पाइपको पानी | इनारको पानी | प्राकृतिक स्रोत | अन्य स्रोत |
|---|---|---|---|---|---|
| वडा १ | १,५०० | १,२७३ (८४.८७%) | १७२ (११.४७%) | ५१ (३.४०%) | ४ (०.२७%) |
| वडा २ | १,९१४ | १,५९३ (८३.२३%) | २८८ (१५.०५%) | ३२ (१.६७%) | १ (०.०५%) |
| वडा ३ | १,४१९ | १,३१८ (९२.८८%) | ६१ (४.३०%) | ३३ (२.३३%) | ७ (०.४९%) |
| वडा ४ | ९३२ | ८०४ (८६.२७%) | १२७ (१३.६३%) | ० (०.००%) | १ (०.११%) |
| वडा ५ | १,६०७ | १,५१४ (९४.२१%) | ७८ (४.८५%) | १० (०.६२%) | ५ (०.३१%) |
| वडा ६ | १,५३२ | १,२४१ (८१.०१%) | २८८ (१८.८०%) | १ (०.०७%) | २ (०.१३%) |
| पालिका जम्मा | ८,९०४ | ७,७४३ (८६.९६%) | १,०१४ (११.३९%) | १२७ (१.४३%) | २० (०.२२%) |
कुल घरधुरी: १,५००
कुल घरधुरी: १,९१४
कुल घरधुरी: १,४१९
कुल घरधुरी: ९३२
कुल घरधुरी: १,६०७
कुल घरधुरी: १,५३२
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा८६.९६% घरधुरीले पाइपको माध्यमबाट खानेपानी प्राप्त गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. ५ मा सबैभन्दा बढी ९४.२१% घरधुरीले पाइपको पानी प्रयोग गर्दछन्।
८६.९६%
७,७४३ घरधुरी(7,743 households)
११.३९%
१,०१४ घरधुरी(1,014 households)
१.४३%
१२७ घरधुरी(127 households)
०.२२%
२० घरधुरी(20 households)
वडा ५
पाइपको पानी प्रयोग गर्ने दर: ९४.२१%94.21% piped water usage rate
यस वडामा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको प्रतिशत सबैभन्दा बढी रहेको छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा ७.२५% ले उच्च छ।
यसले यस वडामा खानेपानी आपूर्ति प्रणालीको विकास तथा पूर्वाधारमा गरिएको लगानी प्रभावकारी रहेको संकेत गर्दछ।
वडा ६
पाइपको पानी प्रयोग गर्ने दर: ८१.०१%81.01% piped water usage rate
यस वडामा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको दर न्यून रहेकाले यस वडामा खानेपानी पूर्वाधारमा प्राथमिकताका साथ लगानी गरी पाइप प्रणाली विस्तार गर्नुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ।
उत्तम (Excellent)
•सूचकाङ्क विवरण: खानेपानी गुणस्तर सूचकाङ्क विभिन्न स्रोतहरूको भारित औसतमा आधारित छ, जसमा पाइपको पानी र ट्युबवेलको पानीलाई बढी भार दिइएको छ।
•व्याख्या: ९५.६ अंकले उत्तम (Excellent) खानेपानी गुणस्तर दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि खानेपानी शोधन र सुरक्षित पानी आपूर्ति व्यवस्था सुदृढ गर्नुपर्छ।
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषणले पालिकामा खानेपानी नीति निर्माण र कार्यक्रम तर्जुमा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। वडागत आवश्यकता र विशेषताहरूलाई ध्यानमा राखी सुरक्षित खानेपानीको पहुँच बढाउन विशेष कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्ने देखिन्छ।