साक्षरता एक आधारभूत मानव अधिकार हो र यो व्यक्तिगत, सामाजिक र आर्थिक विकासको महत्वपूर्ण आधारशिला हो। यसले नागरिकको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउनुका साथै राष्ट्रिय विकासमा पनि प्रत्यक्ष योगदान पुर्याउँछ। यस खण्डमा डुडुवा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा नागरिकहरूको साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
डुडुवा गाउँपालिकामा कुल ४७,३२६ जनसंख्यामध्ये५०.९७% अर्थात् २४,१२२जनाले पढ्न र लेख्न जान्दछन्, १.५१% अर्थात् ७१५ जनाले पढ्न मात्र जान्दछन्, र४७.५२% अर्थात् २२,४८९जना निरक्षर रहेका छन्।
डुडुवा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल जनसंख्या: ४७,३२६
| क्र.सं. | साक्षरताको अवस्था | जनसंख्या | प्रतिशत |
|---|---|---|---|
| १ | पढ्न र लेख्न जान्ने | २४,१२२ | ५०.९७% |
| २ | पढ्न मात्र जान्ने | ७१५ | १.५१% |
| ३ | निरक्षर | २२,४८९ | ४७.५२% |
| जम्मा | ४७,३२६ | १००.००% | |
वडा अनुसार विभिन्न साक्षरताको अवस्थाको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा साक्षर र निरक्षर जनसंख्याको तुलना
वडा अनुसार साक्षरताको विस्तृत विश्लेषण
| वडा नं. | जम्मा जनसंख्या | पढ्न र लेख्न जान्ने | पढ्न मात्र जान्ने | निरक्षर | साक्षरता दर |
|---|---|---|---|---|---|
| वडा ५ | ७,६४७ | ५,३२० (६९.५७%) | ६८ (०.८९%) | २,२५९ (२९.५४%) | ७०.४६% |
| वडा २ | ९,५४० | ५,०६४ (५३.०८%) | २१३ (२.२३%) | ४,२६३ (४४.६९%) | ५५.३१% |
| वडा ३ | ८,३१७ | ४,३३१ (५२.०७%) | ९४ (१.१३%) | ३,८९२ (४६.८०%) | ५३.२०% |
| वडा ४ | ५,६०७ | २,५९३ (४६.२५%) | ६९ (१.२३%) | २,९४५ (५२.५२%) | ४७.४८% |
| वडा ६ | ८,७५८ | ३,९२९ (४४.८६%) | १४८ (१.६९%) | ४,६८१ (५३.४५%) | ४६.५५% |
| वडा १ | ७,४५७ | २,८८५ (३८.६९%) | १२३ (१.६५%) | ४,४४९ (५९.६६%) | ४०.३४% |
| पालिका जम्मा | ४७,३२६ | २४,१२२ (५०.९७%) | ७१५ (१.५१%) | २२,४८९ (४७.५२%) | ५२.४८% |
कुल जनसंख्या: ७,४५७
कुल जनसंख्या: ९,५४०
कुल जनसंख्या: ८,३१७
कुल जनसंख्या: ५,६०७
कुल जनसंख्या: ७,६४७
कुल जनसंख्या: ८,७५८
डुडुवा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा५२.४८% जनसंख्या साक्षर रहेका छन्, जसमध्ये ५०.९७% ले पढ्न र लेख्न जान्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. ५ मा सबैभन्दा राम्रो साक्षरता दर ७०.४६% रहेको छ।
५०.९७%
२४,१२२ जना(24,122 people)
१.५१%
७१५ जना(715 people)
४७.५२%
२२,४८९ जना(22,489 people)
वडा ५
साक्षरता दर: ७०.४६%70.46% literacy rate
वडा १
निरक्षर दर: ५९.६६%59.66% illiteracy rate
यस वडामा ४,४४९ जना (कुल ७,४५७ मध्ये) निरक्षर छन्। साक्षरता अभियानको लागि यस वडामा विशेष कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्ने देखिन्छ।
मध्यम स्तर
•सूचकाङ्क विवरण: साक्षरताको यो सूचकाङ्क पढ्न लेख्न जान्ने, पढ्न मात्र जान्ने, र निरक्षर जनसंख्याको भारित औसतमा आधारित छ।
•व्याख्या: ५१.७अंकले मध्यम स्तरको साक्षरता दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि साक्षरता अभियान तथा शिक्षा विस्तारका कार्यक्रमहरू आवश्यक छन्।
डुडुवा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी डुडुवा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषणले पालिकामा शैक्षिक विकासको अवस्था र भविष्यको शैक्षिक नीति निर्माणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। यसका लागि वडागत विशेषताहरूलाई ध्यानमा राखी शिक्षा क्षेत्रको विस्तारका कार्यक्रमहरू तर्जुमा गर्नु आवश्यक देखिन्छ।